Dziecko trzyletnie wkracza w okres swoistej mowy dziecięcej. Trzylatek powinien budować nie tylko zdania proste złożone z dwóch – trzech słów, ale także dłuższe wypowiedzi złożone z kilku słów. Dziecko w tym wieku może jeszcze nie wypowiadać poprawnie wszystkich głosek – głoski trudne może zastępować głoskami łatwiejszymi. W tym okresie dziecko powinno jednak już wypowiadać prawidłowo następujące spółgłoski [p, b, m, f, w, k, g, h, t, d, n, l, ś, ź, ć, dź] oraz samogłoski ustne [a, o, u, e, y, i]. Dziecko powinno być rozumiane nie tylko przez osoby z najbliższego otoczenia, ale również przez obce osoby. Trzylatek powinien być w pełni komunikatywny, prezentować słownie swoje potrzeby, komentować otaczającą je rzeczywistość. Dodatkowo, dziecko powinno rozumieć i prawidłowo reagować na polecenia słowne dostosowane do swojego wieku.
Uwaga!
Jeśli twoje dziecko nie mówi wcale lub wypowiada tylko pojedyncze słowa, udaj się na konsultację do logopedy, który spróbuje znaleźć przyczynę opóźnionego rozwoju mowy i ułoży plan terapeutyczny dla dziecka. Przyczyn opóźnionego rozwoju mowy może być wiele, np. nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych lub ich słabe funkcjonowanie, nieprawidłowości w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, opóźniony rozwój psychomotoryczny dziecka, czynniki środowiskowe. Przy opóźnionym rozwoju mowy, w pierwszej kolejności koniecznie wykonaj badanie słuchu dziecka. Opóźniony rozwój mowy może być spowodowany niedosłuchem u dziecka. Bez badania słuchu nie można wykluczyć niedosłuchu jako potencjalnej przyczyny opóźnionego rozwoju mowy. Badanie warto zrobić w placówce, która specjalizuje się w diagnostyce otolaryngologicznej i patologii słuchu u dzieci, gdzie doświadczony lekarz dobierze odpowiednie badanie słuchu dla twojego dziecka. Pamiętaj, że przesiewowe badanie słuchu wykonywane u każdego noworodka odzwierciedla stan słuchu dziecka zaraz po porodzie. W trakcie rozwoju dziecka może zaistnieć wiele czynników (np. częste infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenie uszu, stosowanie niektórych leków, urazy, ekspozycja na hałas), które potencjalnie mogą spowodować trwały lub przejściowy ubytek słuchu.
Bez względu na przyczynę opóźnionego rozwoju mowy, rodzic samodzielnie może wiele z dzieckiem wypracować podczas codziennych zabaw. Mowa jest czynnością ruchową, więc do jej prawidłowej realizacji, niezbędne są sprawne narządy artykulacyjne (język, wargi, policzki, żuchwa, podniebienie). Dzieci jeszcze przed rozpoczęciem mówienia ćwiczą swoje narządy artykulacyjne w trakcie gryzienia, żucia, połykania. Podawaj dziecku zróżnicowane produkty pokarmowe, o różnej konsystencji i temperaturze. Wykorzystuj produkty spożywcze do ćwiczeń narządów artykulacyjnych, np. wysmaruj dziecku usta miodem i poproś, by jak miś wyczyściło pyszczek. Wprowadź dziecko w świat różnych dźwięków, bawcie się przedmiotami które wydają dźwięki, np. zgniatajcie różne rzeczy typu folia aluminiowa, chusteczki, kartki papieru, woreczki foliowe. Bawcie się w dmuchanie na różne przedmioty typu waciki, piórka, piłeczki pingpongowe. Zanurz dziecko w „kąpieli słownej” – opowiadaj o wszystkim, co robisz i wszystkim, co was otacza. Dziecko uczy się mowy poprzez osłuchanie i naśladowanie innych, potrzebuje słyszeć mowę, by mogło zacząć mówić samodzielnie. Codziennie włącz dziecku kilka tych samych, dziecięcych piosenek, by stymulować pamięć słowną. Czytaj minimum 20 minut każdego dnia, najlepiej krótkie rymowane teksty. Wracaj często do tych samych książeczek. Bawcie się w klasyczne zabawy paluszkowe, typu „Idzie kominiarz po drabinie”. Zachęcaj dziecko do rozwoju ruchowego i manualnego, malujcie farbami, bawcie się piaskiem czy ciastoliną, układajcie puzzle, budujcie z klocków, etc. Stymulując rozwój ruchowy dziecka, pośrednio stymulujesz również rozwój mowy. Do codziennych zabaw dołącz zadania i zagadki logiczne, np. segregowanie przedmiotów według jakiejś cechy, wyszukiwanie konkretnego elementu w zbiorze przedmiotów. Próby mówienia zacznijcie od samogłosek i słów dźwiękonaśladowczych, razem naśladujcie nie tylko odgłosy zwierząt, ale też odgłosy różnych przedmiotów codziennego użytku, typu dzwonek do drzwi, odkurzacz, młotek. Staraj się budować w dziecku chęć do mówienia i potrzebę komunikacji, nie odgaduj wszystkich jego potrzeb, daj dziecku możliwość samodzielnego wypowiedzenia się, nawet jeśli wypowiedź jest niepoprawna. Stosuj pytania zamknięte, np. „Chcesz mleko czy sok do picia?”. Przy takim pytaniu dziecko zostaje zmuszone do odpowiedzi, by uzyskało to, co chce. Zwróć uwagę na swój sposób mówienia, daj dziecku prawidłowy przykład, np. nie spieszczaj, by nie utrwalać w dziecku błędnych wzorców słuchowych słów. Staraj się jak najczęściej mówić do dziecka, patrząc mu w oczy, by widziało twoją twarz i ruchy narządów artykulacyjnych. Mów powoli i spokojnym tonem. Ogranicz korzystanie z telefonu komórkowego, tabletu i telewizji. Po prostu daj dziecku swój czas😊
Zapraszam do zapoznania się z przykładami zabaw rozwijających mowę dziecka
